Amaç ve Yöntemler

EMDR, travmatik anıların işlenmesinde kullanılan, özgün bir psikoterapi yöntemidir. 1987 yılında Dr. Francine Shapiro tarafından geliştirilmiş olan EMDR, özellikle travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) yaşayan bireylerde yaygın olarak kullanılır. Zamanla diğer anksiyete bozuklukları, panik bozukluk, depresyon ve fobiler gibi psikolojik rahatsızlıklarda da etkili olduğu görülmüştür. Bu terapi, geçmiş travmaların bugünkü yaşam üzerindeki etkisini azaltmayı amaçlar.

EMDR Terapisinin Amacı ve Nasıl Çalışır?

Travmatik olaylar, kişinin yaşamını kalıcı olarak etkileyebilir ve bu olaylar bireyde rahatsız edici düşünceler, kabuslar veya yoğun duygusal tepkiler şeklinde kendini gösterebilir. Beynin, bu tür olayları işleme süreci normalden daha zor olabilir ve olaylarla ilgili anılar beynin daha aktif olarak işlem yapamadığı alanlarda "donup kalabilir." EMDR'nin amacı, bu donmuş anıların yeniden işlenmesini sağlamak ve kişinin travmatik anıdan duygusal olarak bağımsız hale gelmesine yardımcı olmaktır.

EMDR Terapisinin Süreci: Sekiz Aşamalı Yaklaşım

EMDR terapisi, belirli bir dizi teknik ve aşama içerir. Bu aşamalar terapinin etkili ve sağlıklı bir şekilde ilerlemesini sağlar:

Öykü Alma ve Tedavi Planı:

Bu ilk aşamada terapist, danışanın travmaları, endişeleri ve diğer ruhsal sağlık sorunları hakkında bilgi alır. Hangi anıların işleneceği belirlenir ve terapi planı oluşturulur.

Hazırlık:

Terapist, danışana EMDR yöntemini ve süreçte neler yaşanacağını açıklar. Kişiye güven verilir, anılarla yüzleşme konusunda rahat hissetmesi sağlanır. Bu aşama, kişinin terapi sürecinde kendini güvende hissetmesi için önemlidir.

Değerlendirme:

Terapist, danışanın ele almak istediği travmatik anıya odaklanır. Bu anı ile ilgili görsel, düşünce, duygu ve bedensel tepkiler hakkında bilgi toplar. Bu aşamada, travmatik anı ile ilişkili olumsuz düşünceler ve inançlar belirlenir.

Duyarsızlaştırma:

Bu aşamada, danışanın gözleri belirli bir ritimle sağa sola hareket ettirilerek çift taraflı uyarım sağlanır. Bu göz hareketleri sırasında, danışanın travmatik anıya odaklanması istenir. Göz hareketleri beynin bilgiyi yeniden işlemesini tetikler ve travmatik anıya dair olumsuz duyguların yoğunluğu azalır.

Yerleştirme:

Danışanın, travmatik anıya dair olumlu ve yapıcı bir düşünce geliştirmesi sağlanır. Bu aşamada, danışanın travmatik anıyı yeni bir bakış açısıyla değerlendirmesi ve olayın duygusal yükünü azaltması amaçlanır.

Beden Tarama:

Terapist, danışanın vücudundaki gerilimleri fark etmesini sağlar. Travmatik anıyla ilgili olarak vücutta hala herhangi bir gerginlik veya olumsuz duygu kalıp kalmadığı değerlendirilir. Bedende kalan gerilimler duyarsızlaştırılarak rahatlama sağlanır.

Kapanış:

Bu aşamada, terapist danışana rahatlatıcı teknikler öğreterek seansın güvenli bir şekilde sona ermesini sağlar. Danışan, terapiden sonra kendini güvende hissetmelidir. EMDR seansı sonrasında kişinin kendini rahat hissetmesi önemlidir.

Yeniden Değerlendirme:

Bir sonraki seansta, önceki seansın etkileri gözden geçirilir. Terapist, danışanın gelişimini değerlendirmeye devam eder. Yeniden değerlendirme aşaması, terapinin doğru yönde ilerleyip ilerlemediğini belirlemek açısından önemlidir.

EMDR Terapisinin Kullanım Alanları

Başlangıçta travma sonrası stres bozukluğu için geliştirilen EMDR, günümüzde pek çok psikolojik rahatsızlıkta kullanılmaktadır:

Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB): EMDR’nin en etkili olduğu alanlardan biri TSSB’dir. Travmatik olayın anısıyla yüzleşmek ve onu yeniden işlemek, kişinin travmayı sağlıklı bir şekilde aşmasına yardımcı olur.
Anksiyete Bozuklukları: Fobiler, panik bozukluk ve genel anksiyete bozukluğunda da EMDR oldukça etkilidir.
Depresyon: EMDR, depresyon tedavisinde diğer terapilerle birlikte kullanılabilir. Özellikle geçmiş travmaların depresyona katkıda bulunduğu durumlarda etkili sonuçlar verebilir.
Bağımlılık Tedavisi: Bağımlılığın kökeninde travmatik olayların olduğu durumlarda, bu anıları işleyerek bağımlılıkla başa çıkmaya yardımcı olur.
Özgüven ve Kendilik Algısı Problemleri: Geçmiş yaşantılara dayalı özgüven sorunları EMDR ile işlenerek kişinin daha olumlu bir kendilik algısı geliştirmesine katkı sağlar.

EMDR Terapisinin Faydaları

EMDR terapisi, özellikle travmatik yaşantılarla ilgili duygusal rahatsızlıkları azaltmada hızlı sonuçlar verebilir. İşte EMDR’nin sağladığı bazı faydalar:

Duygusal Rahatlama: Travmatik olaylara bağlı olarak ortaya çıkan yoğun duygusal yük hafifler.
Travmatik Anıların Yeniden İşlenmesi: Kişi, geçmişteki olayı daha gerçekçi bir bakış açısıyla değerlendirmeye başlar.
Belirtilerin Azalması: Anksiyete, depresyon ve panik atak gibi psikolojik belirtilerde azalma gözlemlenir.
Kişinin Kendine Güveni Artar: Geçmiş travmaların olumsuz etkisinden kurtulmak, bireyin özgüvenini artırır.

EMDR Terapisinin Etkili Olup Olmadığına Dair Araştırmalar

EMDR terapisi, dünya genelinde yapılan pek çok bilimsel araştırmada etkili bulunmuştur. Amerikan Psikiyatri Derneği ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO), EMDR’yi travma sonrası stres bozukluğu için etkili bir tedavi yöntemi olarak kabul etmektedir. EMDR’nin beyindeki bilginin işlenme sürecini etkilediği ve bu sayede rahatsız edici anıların işlenmesine yardımcı olduğu düşünülmektedir.

EMDR Terapisine Başlamadan Önce Bilinmesi Gerekenler

EMDR terapisi, uzman bir terapist tarafından yapılmalıdır ve terapi sürecine başlamadan önce danışanın terapi hakkında bilgilendirilmesi önemlidir. Terapinin etkili sonuç vermesi için düzenli bir terapi süreci gerekir ve bireyin terapiye uyum sağlaması için terapistle güven ilişkisi kurması önemlidir.