Bipolar Bozukluk Tanılı Ötimik Hastalar ve Birinci Derece Akrabalarında Dürtüsellik: Sağlıklı Kontrollerle Karşılaştırmalı Bir Çalışma

Ceren Hıdıroğlu1, Şehnaz Neslihan Gürz Yalçın2, Başak Bağcı2, Yaprak Çilem Yalçın Arslan2, Zeliha Tunca2, Ayşegül Özerdem3

1Dokuz Eylül Üniversitesi Soğlık Bilimleri Enstitüsü Klinik Sinirbilimleri, 2DEU Tıp fokültesi Psikiyotri AD, JDEU Psikiyotri AD-Soğlık Bil.Ens. Sinirbilimleri AD

Bipolar bozukluk dürtüsellik özelliğine sahip nöropsikiyatrik bir hastalıktır [l]. Dürtüsellik, çeşitli psikiyatrik bozukluklarda patolojik olarak ortaya çıkan, kişilik boyutunu, davranışsal ve bilişsel bileşenleri içeren çok yönlü bir kavramdır. Dürtüselliğin bipolar bozuklukta belirti şiddetinden ve hastalık dönemlerinden bağımsız, süreğen bir yatkınlık olduğu düşünülmektedir [2,3]. Amaç; ötimik bipolar hastalar ve hastalıktan etkilenmemiş birinci derece akrabalarında, dürtüsellik ve risk alma eğilimini sağlıklı bireylerle karşılaştırmalı olarak değerlendirmektir. Hastaların ve akrabalarının sağlıklılardan farklı, birbirlerine benzer özellikler göstereceği hipotezlenmiştir.

Örneklemi; Bipolar Bozukluk l tanılı, en az 6 aydır ötimik olan 30 hasta, bu hastaların 25 birinci derece akrabası ve hastalar ile eşleştirilmiş 30 sağlıklı katılımcı oluşturmaktadır. Çalışmada, SClD-l, SKİP-TÜRK, Barratt Dürtüsellik Ölçeği-ll, Balon Analog Risk Testi (BART) ve Alkol Kullanım Bozuklukları Tanıma Testi kullanılmıştır.

Risk almanın davranışsal olarak değerlendirildiği bir ölçüm olan BART'ta bipolar hastalar ve birinci derece akrabaları sağlıklı kontrollere göre anlamlı olarak daha az öğrenme davranışı sergilemişlerdir. Bipolar hastalar, BDÖ-ll toplam puanında sağlıklı kontrollere göre anlamlı olarak yüksek puanlar almıştır. Bipolar hastaların hastalık değişkenleri ile ölçek ve test sonuçları arasında ilişki bulunmamıştır.

Bulgular bipolar hastaların iyilik dönemlerinde de devam eden, hastalık özelliklerinden bağımsız dürtüsellik ve risk alma eğilimlerinin olduğunu göstermektedir. Birinci derece akrabalarında da benzer bir örüntünün görülmesi dürtüselliğin bipolar bozukluk için güçlü bir endofenotip adayı olduğunu görüşünü desteklemektedir.

l- Najt P, Perez J, Sanches M, Peluso MA, Glahn D, Soares JC. lmpulsivity and bipolar disorder. Eur Neuropsychopharmacol 2007; l7: 3l3-320.

  • Peluso MAM, Hatch JP, Glahn DC, Monkul ES, Sanches M, Najt P, Bowden CL, Barratt ES, Soares Trait impulsivity in patients with mood disorders. J Affect Disord 2007; l00: 227-23l.
  • Holmes MK, Bearden CE, Barguil M, Fonseca M, Monkul ES, Nery FG, Soares JC, Mintz J, Glahn Conceptualizing impulsivity and risk taking in bipolar disorder: lmportance of history of alcohol abuse. Bipolar Disord 2009; ll: 33-40.